Teşvik sisteminde ilçe bazında sınıflama ve teşviklerin tasarlanması için önemli bir adım atıldı. Cumhurbaşkanı kararı ile ilçe bazında bulunduğu il nedeniyle olduğundan daha gelişmiş listesinde yer alan bir ilçenin teşvikten daha çok yararlanmasının önü açıldı.
OSBÜK Başkanı Memiş Kütükçü, “İlçelerimizde, özellikle doluluk oranı düşük OSB’lerimiz için yepyeni bir yatırım sayfası açılacak” ifadelerini kullandı. Sanayiciler tarafından uzun zamandır talep edilen ilçe bazlı teşvik sisteminin uygulanmasına yönelik karar, yatırımcıları sevindirdi. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, 53 ilin ilçeleri teşvikten yararlanabilecekken, 28 il ise kapsam dışı kaldı. Yetkililer, bulundukları ilin gelişmişlik düzeyinin altında olan ilçelerin seçildiğini belirtti.
Teşvik sisteminde, uzun süredir talep edilen ilçe bazında sınıflama ve teşviklerin ilçe bazında tasarlanması taleplerine yönelik ilk adım atıldı. Resmi Gazete’nin 21 Ağustos günlü sayısında yayımlanan “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”da değişiklik yapan Cumhurbaşkanı Kararıyla, kendi bölgesindeki teşviklerin bir alt bölgesindeki teşviklerden yararlanacak ilçeler belli oldu.
Dünya’nın edindiği bilgilere göre, “bulunduğu ilin bir alt grubunda teşvik uygulanacak” ilçelerin temel seçim kriteri, bulundukları ilin gelişmişlik düzeyinin altında bulunmaları olarak uygulandı. Böylece, ilçe bazında bulunduğu ilden daha gelişmiş görünen bir ilçenin sorunu ortadan kalkmış oldu. Yetkililer, çalışmanın 60’ın üzerinde kriterle yapılan ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi baz alınarak gerçekleştirildiğini vurguladı. Bu şekilde, ilçenin durumu diğer ilçeler ve ilin durumuyla kıyaslanarak sıralama oluşturuldu.
Neden 53 ilin ilçesi?
İlçe bazındaki teşvikin ilk kriteri için 53 ilin ilçesi sınıflandı. 28 il ise kapsama alınmadı. Yetkililer bunun nedeninin, “ilgili ilde, o ilin teşvik grubundan (sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinden) daha düşük seviyede ilçe bulunmaması” olduğunu belirtti. Ayrıca, en yüksek teşvikten yararlanan 6. Bölgedeki iller, alt bölge olmadığı için kapsam dışında kaldılar.
Yetkililer, ilçe düzeyinde gelişme yoluna girmiş bir ilçede yatırımların teşvik nedeniyle hiç gelişmemiş, hatta sürdürülebilirliği sınırlı olabilecek bir ilçeye kaymasına yol açmayacağı görüşünün de altını çizdiler. Bir sanayi yatırımının kararında, ekosistemden, insan kaynaklarına, ulaşım yollarına yakınlıktan enerjiye kadar bir dizi kriterin etkili olduğunu, kamu teşvikinin etkisinin dördüncü sıraya kadar gerilediğini belirttiler. Dolayısıyla ilçe düzeyindeki yatırımlarda sadece teşvikin ana rol oynamayacağı, yeni getirilen teşvik unsurunun gelişmeye katkı vermeyi amaçladığı kaydedildi.
İlçe bazında teşvikin ilk adımı
Karar şimdilik sadece alt bölge teşvikinden yararlanacaklar kriterini içeriyor ancak gelecek dönemde bu sınıflamaya dayalı olarak yeni teşvik unsurları tasarlamanın da yolu açıldı. Ayrıca, OSB’lerin ait oldukları illerin bir alt bölgesi teşvikinden yararlanmasına dair dipnot da teşvik kararnamesi içinde bulunuyor. Bu nedenle sayılan ilçelerdeki OSB’lerde yatırım yapıldığında, iki alt bölge teşvikinden yararlanılabileceği yönünde yorumlar yapıldı ancak bu konuda farklı yorumlar yapılabiliyor. Kamuoyunda teşvik kararnamesi olarak adlandırılan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda, halen yürürlükte olan illerin 6 gruba ayrılarak, bu gruplara göre teşvik unsurlarının verilmesi sınıflamasının yanında, her bir ilin içinde diğer ilçelere göre daha az gelişmiş ilçeler belirlendi. İlçe sınıflaması ilk kez Karara girmiş oldu. Her bir ilçe için ya da bir bölgedeki ilçeler için henüz “özel” bir düzenleme yapılmadı. Ancak bu sınıflamaya göre gelecekte ilçe bazında özel teşvik düzenlemeleri de mümkün olacak. Bu aşamada verilen teşvik, ilgili ilçenin ili hangi teşvik grubundaysa, bir alt grup teşvikinden yararlanacak şekilde düzenlendi.
OSB’lere yatırım iki alt bölgenin teşvikinden yararlanacak
Teşvik kararnamesinde yer alan dipnotlarda, OSB’lerde yapılan yatırımlar, bir alt bölge teşvikinden yararlanır hükmü bulunuyor. Buna göre, 1. Bölgede OSB içine yapılan bir yatırım, 2. Bölgenin teşviklerinden yararlanıyor. Kararnamede ilçe bazında sınıflama yapılmasının ardından, kapsama giren bir ilçedeki OSB’ye yatırım yapılırsa, 2 alt bölgenin teşvikinden yararlanma imkanı doğmuş oldu.
21 Ağustos 2020 günlü Resmi Gazetede yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı (2846) ile ilinin ait olduğu teşvik grubundan bir alt grupta teşvik uygulanacak ilçeler şöyle:
Ankara: Çamlıdere, Bala, Haymana
Adana: Yumurtalık, îmamoğlu, Karataş, Karaisalı, Tufanbeyli, Aladağ, Feke, Saimbeyli
Afyonkarahisar: Kızılören, İhsaniye, Bayat, Sinanpaşa, Hocalar, Çobanlar
Aksaray: Ortaköy, Sarıyahşi, Eskil, Ağaçören, Güzelyurt, Gülağaç
Amasya: Göynücek, Hamamözü
Antalya: Gündoğmuş
Aydın: Kuyucak, Germencik, Karacasu,. Sultanhisar, Köşk, Buharkent, Yenipazar, încirliova, Bozdoğan, Koçarlı, Karpuzlu
Balıkesir: Savaştepe, Dursunbey, Sındırgı, Havran, Kepsut, İvrindi, Balya
Bartın: Kurucaşile
Bilecik: Gölpazarı, İnhisar, Yenipazar
Bolu: Yeniçağa, Mudurnu, Göynük, Seben, Kıbrısçık, Dörtdivan
Burdur: Kemer, Ağlasun, Çavdır, Çeltikçi, Yeşilova, Altınyayla
Bursa: Harmancık, Keleş, Büyükorhan
Çanakkale: Bayramiç, Yenice
Çankırı: Bayramören
Çorum: Ortaköy, Boğazkale, Uğurludağ, Mecitözü, Bayat, Laçin,
Denizli: Babadağ, Kale, Beyağaç, Baklan, Güney, Çameli
Düzce: Çilimli, Kaynaşlı, Cumayeri, Gölyaka, Yığılca
Edirne: Enez, İpsala, Meriç, Lalapaşa
Elazığ: Kovancılar, Karakocan, Alacakaya, Maden, Palu, Baskil, Sivrice, Ancak
Erzincan: Otlukbeli, Tercan, Çayırlı
Erzurum: Horasan, Hınıs, Şenkaya, Çat, Köprüköy, Tekman, Karaçoban, Karayazı
Eskişehir: Alpu, Günyüzü, Han
Gaziantep: Nizip, İslahiye, Oğuzeli, Nurdağı, Karkamış, Araban, Yavuzeli
Hatay: Arsuz, Reyhanlı, Yayladağı, Hassa, Kumlu, Altınözü
İsparta: Şarkikaraağaç, Aksu, Gelendost, Sütçüler
İzmir: Bayındır, Beydağ, Kiraz
Karabük: Eskipazar, Yenice, Ovacık, Eflani
Karaman: Kazımkarabekir, Başyayla, Sanveliler, Ayrancı
Kastamonu: Daday, Cide, İhsangazi, Hanönü, Azdavay, Pınarbaşı, Şenpazar, Doğanyurt
Kayseri: İncesu, Felahiye, Yahyalı, Bünyan, Yeşilhisar, Pınarbaşı, Sarıoğlan, Tomarza, Sarız, Akkışla
Kırıkkale: Karakeçili, Delice, Keskin, Sulakyurt, Balışeyh, Çelebi
Kırklareli: Demirköy, Pehlivanköy, Kofçaz
Kırşehir: Akpınar, Çiçekdağı, Boztepe, Akçakent
Kilis: Musabeyli, Polateli, Kulu
Konya: Sarayönü, Hadim, Taşkent, Güneysımr, Hüyük, Kadınhanı, Doğanhisar, Tuzlukçu, Yalıhtiyük, Bozkır, Derebucak, Altınekin, Çeltik, Yunak, Derbent, Halkapmar, Emirgazi, Ahırlı
Kütahya: Domaniç, Hisarcık, Şaphane , Pazarlar, Dumlupınar, Altıntaş, Çavdarhisar, Aslanapa
Malatya : Hekimhan, Doğanşehir, Akçadağ, Yazıhan, Doğanyol, Arguvan, Kuluncak, Kale, Pütürge
Manisa: Saruhanlı, Köprübaşı, Ahmetli, Gölmarmara, Selendi
MersinAydıncık, Mut, Gülnar
MuğlaSeydikemer
NevşehirDerinkuyu, Acıgöl
NiğdeAltunhisar, Çiftlik
OsmaniyeSumbas
RizeHemşin, Güneysu, îyidere, Derepazarı, İkizdere, Kalkandere, Çamlıhemşin
SakaryaKaynarca, Ferizli, Karapürçek, Taraklı
SamsunKavak, Havza, Alacam , Yakakent , Vezirköprü, Salıpazarı, Asarcık, Ayvacık
SinopDikmen
SivasAkıncılar, Zara, Gölova, Kangal.Ulaş, Altınyayla,Hafik,,Yıldızeli,Koyulhisar
TrabzonÇarşıbaşı, Araklı, Şalpazarı, Demekpazarı, Tonya, Köprübaşı, Hayrat, Düzköy
UşakBanaz, Karahallı, Sivaslı
YozgatAydıncık
ZonguldakKilimli, Gökçebey
İş dünyası kararı sevinçle karşıladı
? Adana Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç: Yeni düzenleme çerçevesinde yatırım beklentisi kalmayan tüm bölgelerden onlarca ilçemiz yeniden umutlandı, yatırım heyecanı yaşamaya başladı. Artık geleceğe daha umutlu bakan Adana için düzenleme adeta bir ateşleyici güç olacak.
? Adana Ticaret Odası Başkanı Atila Menevşe: Yatırımlarda yeni bir dönem başladı, Adana’nın önü açılacak. Söz konusu kararla 2021 yılı itibariyle Adana’mıza yatırım yapacak yatırımcılara Adana ve ilçelerinde yatırım yapmak daha da cazip hale gelecek.
? Adana Hacı Sabancı OSB Başkanı Bekir Sütcü: Yatırım yapanlara sağlanan avantajların artmasıyla OSB’ler daha cazip hale gelecek. Adana OSB’ye yatırım yapan sanayicimiz Adana ilimiz 3’üncü bölgede olmasına rağmen, vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından 4’üncü bölge desteklerinden yararlanacak. Yatırıma katkı oranı OSB dışı yüzde 25, OSB içi yüzde 30 olacak. Kurumlar/ gelir vergisi indirimi OSB dışı yüzde 60, OSB içi yüzde 70 uygulanacak.
? Bursa TSO Başkanı İbrahim Burkay: Kararı memnuniyetle karşıladık. Yapılan düzenleme ile şehirlerin bir bütün olarak ülke kalkınmasına destek vermelerinin önü açıldı. Harmancık, Keles ve Büyükorhan ilçelerimizde yer alan üyelerimizin de teşviklerden yararlanması firmalarımızın üretim gücünü artırmaları adına atılmış önemli bir adım. Önümüzdeki süreçte tarım ve hayvancılık potansiyeli yüksek olan ilçelerimizde de endüstriyel tarım teşviklerinin artırılması kentimiz açısından yararlı olacaktır.
? Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci: İdeal bir uygulama ancak, bazı güçlükleri de beraberinde getiriyor. İlçelerde yatırım yapacak sanayi kuruluşları ihtiyaç duydukları destek hizmetlerine ulaşmakta sorunlar yaşayacak. Özünde doğru fakat uygulamak çok kolay olmayacak. İlçelerde yatırım yapacak sanayiciler için yeni kolaylıklar getirmesi açısından olumlu.
? Denizli Ticaret Odası Başkanı Uğur Erdoğan: Çok yerinde ve olumlu bir karar. Bu kararla yatırımlar ilçelere de kayacak, ilçelerin ekonomik gelişmesine önemli katkı sağlayacaktır. Yatırım demek istihdam demek, üretim demek, ihracat demek, sosyal yaşamın gelişmesi demek. Denizli’nin 6 ilçesinin uygulamadan yararlanacak olması bizi mutlu etmiştir.
? Çardak OSB Başkanı Okan Konyalioğlu: Denizli’deki ilçeler arasında Çardak’ın bulunmaması bizde hayal kırıklığı yarattı. Beklentilerimizi boşa çıkardı. İlçeler belirlenirken daha titizlikle değerlendirilmeliydi.
? Eskişehir Sanayi Odası Başkanı Celalettin Kesikbaş: Yapılan düzenlemelerle hem stratejik alanlarda yapılacak yatırımların özel olarak desteklenmesi hem de bulunduğu ile göre daha az gelişmiş ilçelerimizin kalkınmasının hızlandırılması sağlanabilecek. Eskişehir sanayisini yakından ilgilendiren bu değişiklikle birlikte kentimiz için stratejik öneme sahip olan sektörler özel teşvik kapsamına alındı.
? Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adnan Ünverdi: İlçelere yönelik teşviklerin artmasıyla yatırımlar daha homojen olacak. İlçelerimiz üretim ve istihdamda daha etkin rol üstlenecek. Bu aynı zamanda yoğunluğu da dağıtmış olacak. Kararla, merkez ilçelerimiz dışındaki ilçelerimiz 4. bölge teşviklerinden, yine bu ilçelerimizdeki OSB’lerde yapılacak yatırımlar 5. bölge teşviklerinden faydalanacak.
? Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Tuncay Yıldırım: Bu bizler için oldukça olumlu bir haberdir. Hedefimiz ilçelerimizle beraber topyekûn kalkınmadır. Devletin sağladığı desteklerin artışıyla birlikte ilçelerimizde yapılacak yatırımlar hız kazanacak ve daha gelişmiş bir Gaziantep yolunda önemli adımlar atılacak.
Mehmet Kaya/Dünya
